Tombiş Maskeli Baloya Katılmak İstemiyor

Çoğu zaman bir kitabı okursunuz ve bir cümle sizi çeker. İşte elimdeki kitapta da böyle oldu. Tek farkı bu sefer çocuk edebiyatından bir kitap olması. Behiç Ak’ı zaten biliyor, seviyor ve keyifle okuyoruz. Bu sefer ilginç bir şekilde o tek cümle günlerdir dönüyor zihnimde. Diyor ki kitabın karakteri Tombiş: “Kimse benimle oynamayınca, ben de erkenden büyümek zorunda kaldım.” Devam ediyor Tombiş sözlerine: “Büyüdükçe de her şeyin daha fazla farkına varıyorum. Daha fazla farkına varınca da, kimse benimle oynamak istemiyor.” Sizi bilmem ama benim içim sızladı ilk cümlede. Tekrar tekrar düşündüm üzerine. Şimdi tekrar yazıyorum: “Kimse benimle oynamayınca, ben de erkenden büyüdüm.” Yazar Behiç Ak daha önceki yazılarımda da değindiğim üzere bence tipik bir Cumhuriyet insanı. Toplumu bilen ve değerlerini gören, bununla beraber sıkıntılı noktalara son derece net ifadeleriyle dahil olan bir insan Behiç Ak. Hemen her kitabında ayrı şeyler düşünüyorum. Bu sefer belki farkında olarak veya olmayarak beni çok farklı yerlere taşıdı.

Sevilmeyen, hoş görülmeyen, ötelenen, istismara maruz kalan, “çocuk olma hakkı” elinden alınan bunca çocuk varken nasıl da naif bir ifade değil mi sizce de Tombiş’in söyledikleri. Oynamak en temel çocuk olma şeklidir. Oynayarak öğrenir, oynayarak kavrar hayatı. Hayatı oyun, oyun hayatıdır çocuğun. Peki çocukluğu elinden alınanlar ne olur? Küçücük yaşta, henüz ve sadece oyun çağındayken evlendirilen, horlanan, istismara maruz kalanlar, çalışmak zorunda bırakılanlar? Ya da hiçbiri olmasın, sadece fiziksel görüntüsü veya bir farklılığı nedeniyle dışlanan ve zorbalığa maruz kalanlar? Geçen gün internette bir video izledim. Videoda Dünya’nın ilk down sendromlu üniversite mezunu olduğu söylenen Pablo Pineda şöyle söylüyordu: “Down sendromlu olmanın bazı düşlerimin oluşmasını engellediği doğru. Fakat beni engelleyen down sendromu değildi. Down sendorumlu olduğum için toplum beni engelledi." Nasıl da insanı sarsan cümleler değil mi? Mesela bu çocukları düşünelim. Bunların da oyun oynama hakları ellerinden alınmıyor mu? Dışlanan ve ötekileştirilen söylem ve bakışlara maruz kalmıyorlar mı? Kısacası Behiç Ak kilosu yüzünden çevresindekilerce dışlanan ve oyuna alınmayan Tombiş üzerinden tüm ötekileştirilenleri de dillendiriyor aslında. Dolayısıyla sadece kilolu olan bir çocuğun serzenişi yok aslında. Aynı zamanda bu ötekileştirmenin yanında, farkındalığı yüksek bir çocuk da var. Tıpkı Pablo Pineda gibi. Tıpkı küçücük yaşta oyundan koparılıp evlilik gibi devasa bir yükün altına sokulan çocuklar gibi. Kendilerine uygulanan fiziksel, cinsel ve sözel şiddeti yaşayan tüm çocuklar gibi. Çok doluyum ben de bu ülkede ve dünyada yaşayan pek çok insan gibi. Söylemeye dilim varmıyor ama çocukluğu elinden alınan herkes için ve onların yanında bizleri de kahreden her bir şiddet eylemi için. Dolayısıyla Behiç Ak’ın sözlerine fazlaca anlam yüklemiyorum, sadece birebir sohbetinden de bildiğim bir Cumhuriyet insanının sözlerinden çocuk edebiyatına damıtılan ifadelerin altını çiziyorum.

Günışığı Kitaplığı tarafından basımı yapılan kitap aslında bir seriye ait. Tombiş’in daha farklı maceraları da var. Dileğim tüm bireylerin anne ve baba olmaya karar verirken bunun tüm sorumluluklarının farkında olmaları. Kucaklarına aldıkları dünyanın en güzel yükünde de olabilecek en güzel şekilde onun büyüme şekline eşlik etmeleri/edebilmeleri. Her bir insanın kendi işinde de (siyaset, hukuk, sağlık, basın, eğitim vb.) çocuklardan yana adım atmaları, karar vermeleri, kalem oynatmaları. Örneğin çocuklara dair yapılan tüm şiddet olaylarında (türünü ayırmaksızın) en yüksek cezanın verilmesi ilk isteğim. Ayrıca insanların eğitilmesinde çocuk olma haklarına duyarlı ve o dünyayı koruyacak söylem ve eylemlerde bulunulmasını istiyorum. Sağlığa ve eğitime erişimde eşit olabilmelerini diliyorum en çok da. Aslında ne diyorum biliyor musunuz, her bir insanın önce “insan” olma kavramının içini doldurmasını istiyorum. İstediğiniz kadar söz söyleyin, dokunduğunuz bir çocuğun yaşamıysa her şeyin durmasını istiyorum onlar adına iyiden yana. Gerisi bizlere ve geleceğe güzellik olarak dönecektir zaten.