Nargile için çözüm varken esnafı iflasa itmek niye?

İçişleri Bakanlığı dün 81 ilin valiliğine “Kademeli Normalleşme 3. Etap” konulu bir genelge göndererek kaldırılan kısıtlamaları sıraladı. Kafe, restoran, lokanta ve kıraathanelerin kapasite, masa kısıtlamaları ile saat kısıtlaması kalktı. Bu esnaf için bayram havası yaratacak bir gelişme oldu. Düğünlerle ilgili kalkan kısıtlamalar da hem düğün yapacak çiftlerin hem de düğün salonu işletmecilerinin yüzünü güldürdü. İskambil, okey, tavla gibi oyunlara yönelik yasağın kalkması ise en önemli gelişmelerden biri oldu. Açıklanan kararlarda can sıkan ise müzik yayınının 24.00 ile kısıtlanması ve nargileye izin verilmemesi oldu.

Daha önce kafe, restoran, lokanta ve kıraathanelerin iflasın eşiğine sürüklenmesi ve desteksiz bırakılmalarıyla ilgili sayısız yazı yazdım, esnafların sesi olmaya çabaladım. Oyun ve nargile müdavimleri olan kafe ve kıraathanelere ise artı parantez açtım defalarca.

Artı parantez açtım çünkü mağduriyeti en çok yaşayan kesim bu tür kafe ve kıraathanelerin işletmecileri ile çalışanları oldu. En uzun süre mağdur olanlar da diyebiliriz bunlara.

Tabii tümü için bunu söylemiyorum. Bizzat mülk sahibi olanlar, yani kira ödemeyenler kira ödeyenler kadar şansız değildi. Yine oyun oynanan ve nargile içilen ancak müdavimleri sadece bu ikisi üzerine olmayanlar da o kadar şansız değildi. Ancak müdavimleri nargile ve oyun üzerine oluşmuş ve kiracı konumunda olan kafe ve kıraathaneler, pandemi sürecinin en şansız, en çok borçlanan esnafları oldu.

Kafe, restoran, lokanta ve kıraathaneler aylarca kapalı kaldığında da mağdur oldular, mekanlar açıldığında da mağdur oldular. Çünkü nargile ve oyun yasağı, geçtiğimiz yaz ayında normalleşme sürecinde de kaldırılmadı. Bu nedenle bu işletmeler mekanları açık olmasına rağmen sinek avladı. 500 kişilik mekanın 100’de 5’i bile dolmadı. Bir yanda kira ödemeye devam ederken bir yandan da çektikleri kredileri ödemeye devam etti bu insanlar. İşte bu nedenle dün yayımlanan genelge bu insanlar için yarı bayram sayılır.

Yarı bayram diyorum çünkü oyun serbest, nargile yasak!

İnsanlar bu tür kafelerde okey, iskambil gibi oyunlar oynarken nargile söylerler, öyle ki oyun uzadıkça söylenen nargile sayısı da artar. Maç izlerken söylerler, otururken söylerler. Yani bu tür kafeler yiyecek içecekten çok nargileden kazanç sağlar.

Nargile insan sağlığına zararlı bir tütün ürünü, tıpkı sigara gibi. Yanlış anlaşılmasın, kimseyi nargile içmeye özendirmiyorum. Anlatmak istediğim bunu öyle ya da böyle içenler var, kafede yasaksa evinde içiyorlar. Kimi kafe ve kıraathaneler de bunun üzerine bir müşteri kitlesine sahip. Oyun ve nargile olmayınca kapısından içeri girilmeyen mekanlar bunlar, bunu geçtiğimiz yaz bizzat gördüm. İzmit’te Belsa Plaza’nın en üst katındaki kafeler mesela, iflasın eşiğine sürüklendi bu süreçte. Oyun yasağının kalkması bu insanların kazanmaya başlamalarına etki edecektir elbet lakin borçlar gırtlağa dayandığı için toparlama sürecini zora sokacaktır devam eden nargile yasağı.

Evet, pandemi sürecinde aynı nargilelerin kullanılması virüsü yayma noktasında tehlikeli mi, tehlikeli… Toplu taşımada balık istifi yolculuk kadar tehlikeli. Fabrikalarda iç içe çalışmak kadar tehlikeli. Yasa koyucular çok daha tehlikeli görmüş olacaklar ki nargilede kısıtlamayı sürdürmek istemişler, olabilir lakin neden çözüm üretmek yerine yasak sürsün deniyor? Neden istihdam anlamında ülkeye katkı sunan mekanların kendini toparlamasını engelleyecek bu yasağın sürdürülme kararı böyle rahatlıkla verilebiliyor? Yazık değil mi bu insanlara, bunların çalışanlarına?

Nargileler yıkanmadan servis edilmiyor, içindeki su yenileniyor. Tütün yenileniyor, tek sıkıntı marpuç kısmında. Onun da çözümü basit. Kullan at marpuç diye bir şey var, nargilenin virüsü yayma ihtimalini yok etmek böylece gayet mümkün olabilir. Kaldı ki yan yana aynı masada oyun oynayacak, oturacak, sigara içebilecek insanların birbirinden virüs kapmasını sağlayacak tek şey nargile değil! Hükümetin bu kararını tekrar gözden geçirmesi ve böyle bir çözümle nargileye izin vermesi, esnafların hayrına olacaktır. Böyle basit bir çözüm varken bu insanları iflasa itmek niye?