Rekor üstüne rekor

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1.36, bir önceki yılın temmuz ayına göreyse yüzde 16.65’lik artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre enflasyon bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6.44, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 19.91 arttı. Böylece temmuz ayı yıllık enflasyonu 2003 yılından bu yana kaydedilen en yüksek orana ulaştı. Çekirdek TÜFE ise yüzde 14.86’dan yüzde 16.20’ye yükseldi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen pazar günü yaptığı açıklamada faizlerin düşmesiyle birlikte enflasyondaki gerilemenin süreceğini ve piyasadaki canlanmanın da yeniden ivme kazanacağını belirterek “Biz emin adımlarla yolumuzda devam ediyoruz” demişti.

TÜFE temmuzda KDV ve ÖTV indirimlerinin sonlanmasının yanı sıra yapılan elektrik zammı sonucu yüzde 1.36 artış gösterdi.

Zamlar yüzde 1 yükseltecek

BOTAŞ konutlara doğalgaz satış fiyatına 1 Ağustos’tan geçerli olmak üzere yüzde 14.97 zam yapmıştı. Üç büyük sigara firmasından ikisi sigara fiyatlarında haftasonunda genel olarak 3 TL artışa gitti. Geçmiş fiyatlamalara bakıldığında benzer zamları diğer firmaların da yapması bekleniyor. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre zammın genele yayılması halinde Ağustos ayı enflasyonuna yüzde 0.9-1 arasında yükseltici yönde etki yapması bekleniyor.

Nomura Ekonomisti İnan Demir, doğalgaz ve tütün fiyatlarındaki artışın enflasyondaki düşüş hızını yavaşlatabileceğini söyledi.

ÖTV indirimi bitti artış başladı

Temmuzda bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 4.46 ile ulaşım ve yüzde 4.24 ile ev eşyasında gerçekleşirken yıllık bazda yüzde 25.41 ile ev eşyası en yüksek artışa sahne oldu. Lokanta ve oteller yüzde 19.85, alkollü içecekler ve tütün yüzde 19.23 ve gıda ve alkolsüz içecekler de yüzde 18.21 ile yüksek fiyat artışlarına sahne oldu.

Beyaz eşya, mobilya ve otomotivde KDV ve ÖTV indirimleri 30 Haziran’da sona erdi. Öte yandan 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere tüketicilerin elektrik tarifelerinde vergi ve fonlar dahil yüzde 15 artış yapıldı.

Yİ-ÜFE temmuzda yüzde 0.99 gerilerken, yıllık bazda yüzde 21.66 arttı.

Faizde sınırlı düşüş olur

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, “Enflasyonun ağustosta da görece yüksek seyretmesi ihtimaliyle Merkez Bankası’nın eylül toplantısında daha sınırlı bir faiz indirimine gitmesini (100 baz puan) bekliyoruz” derken, ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan da, “Eylül ve ekimde iki indirim daha yapılmasıyla politika faizinin yıl sonunda yüzde 17.50’ye gelmesini bekliyoruz” ifadesini kullandı.

Yıllık enflasyon son 15 yılın rekor seviyesini 2018 Ekim’de yüzde 25.24 ile görmüştü. Geçen yılın temmuz ayında TÜFE’nin yüzde 0.55 artması nedeniyle anlamlı bir baz etkisi gözlenmezken, asıl olarak baz etkisi ağustos, eylül ve ekimde görülecek. Baz etkisi kasım ve kısmen aralık ayında ise yıllık enflasyonda yükseltici etkide bulunacak.

Enflasyonda kalıcı düşüş hayal

Temmuz ayı enflasyon verilerine göre gıda fiyatlarının artış hızı yüzde 1.11 düştü. 12 aylık ortalamalara göre enflasyon yüzde 19.91 olurken aynı dönemde gıda enflasyonu yüzde 26.18 olarak gerçekleşti. Temmuz ayının zam şampiyonu ise yüzde 29.18 ile ‘yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar’ olurken ikinci sırada yüzde 15 artışla elektrik ücreti geldi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, güvenilir olmayan bir Merkez Bankası’nın yanı sıra para ve maliye politikalarındaki koordinasyonsuzluk sonucunda enflasyonda kalıcı düşüşün bir hayale dönüştüğünü söyledi. Erdoğdu, “Enflasyon hesaplamasında uzun vadeli eğilimi gösteren oniki aylık ortalamalara göre değişim, yüzde 19,91 ile son 16 yılın zirvesinde” dedi.

Baz etkisinin görülmeye başlanmasıyla enflasyonda ağustostan itibaren geçici bir gerileme görülebileceğine işaret eden Erdoğdu, “Geçen günlerde doğalgaza yaklaşık yüzde 15 ve sigaraya da 3 TL zam yapıldı. Bu zamlar zamanlama dolayısıyla enflasyon hesabına dahil edilmedi. Doğalgazın TÜFE’deki ağırlığı yüzde 1.81, sigaranın ağırlığı ise yüzde 3.87. Hesaplamalarımıza göre sigara ve doğalgaz zamları enflasyona net yüzde 1.14 artış yönünde etki etmekte. Bu durumda, her ne kadar temmuz ayında ölçülen enflasyon aylık yüzde 1.36 olsa da yapılan zamlar sonrasında yaşayacağımız aylık enflasyon yüzde 2.5 ve yıllık enflasyon ise yüzde 18” diye konuştu.