Fiyatı iki ayda 10 TL arttı

Çukurova’da başlayan yağlık ayçiçeği hasadı ve Türkiye genelinde artan ekim alanları, bu dönem ayçiçeği yağı fiyatlarında bir gevşemeye işaret ediyor. Buna nazaran Ege ve İç Anadolu bölgelerinde ekim alanları arttı, Marmara’da ise bu devirde randımanı artıracak yağışlar bekleniyor. Dünyada da geçen dönemin tersine ayçiçeği ekim alanlarında rekoltenin yüksek olacağı öngörülüyor.

Uzmanlar, artan üretimin tüketiciye tıpkı oranda yansıyıp yansımayacağının değerli olduğunu söz ediyor. Buna nazaran, yeni dönem eserleri ayçiçek yağında fiyatları aşikâr bir düzeyde tutabilir fakat market fiyatlarına süratli tesiri beklenmiyor. Yılın başında litresi 24 liraya kadar çıkan, 5 litresi ise 75 lirayı geçen ayçiçek yağı fiyatlarında marttan sonra bir gevşeme başlamıştı. Markette litre fiyatı 19 liraya kadar düşmüştü. Halihazırda ise hasat devrinde fiyat tekrar yükselişe geçti, mayıs ayı ile temmuz ayı ortasında 5-6 lirayı aşan fiyat farkları oluştu. Raf fiyatlarını, iki aylık periyotta büyük ve orta ölçekli olmak üzere üç farklı marketten çektiğimiz fiyat etiketi fotoğraflarıyla karşılaştırdık.

AMBALAJ BÜYÜDÜKÇE

Mayıs ayında marketlerde fiyatı en uygun olan markanın yağının litre fiyatı 18.90/19.95 lira iken, bu hafta ise tıpkı eser 25.95 liraya satılıyor. Bir diğer raf fiyatı ise daha şaşırtan.

Nisan ayının son haftasında 2 litresi 34.90 lira olan markanın son iki haftadır raf fiyatı markete nazaran 43 lira ile 45.95 liraya satılıyor. 2 litrelik ambalajlarda yalnızca 2 ay ortasında 10 lirayı aşan fiyat artışı görülüyor. 5 litrelik ambalajlarda da fiyat artışı epeyce yüksek. Bir markanın nisan sonunda 5 litre fiyatı 74.90 lira iken, son iki haftadır fiyat 83.95 lira olmuş.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi’nde yer alan eserlere nazaran, ayçiçek yağının fiyatının 18.92 lira düzeyinde hesaplandığı görülüyor. Ocak ayında ise fiyat 16.51 lira olarak alınmış.

1 AY DAHA VAR

Yeni hasat başladı lakin asıl büyük üretici olan başta Trakya bölgesi olmak üzere ayçiçek hasadı bir ayı aşkın mühlet boyunca devam edecek. Bu periyotta fiyatların bir aylık müddette daha yüksek seyrine devam edeceği öngörülüyor.

Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, dünyada artan ekili alanlar ile ayçiçek üretiminin bu dönem yükseleceğini söyledi. Türkiye’de de misal bir durum öngörüldüğünü anlatan Yıldırım, devam eden hasatlara bakıldığında randımanda bir artış kelam konusu olacağını söz etti.

Yıldırım, “Dünyada besin açısından çok güç bir yıl daha geçiyor. Ekili alanların artmasıyla fiyatların bir ölçü gevşemesi beklenebilir. Fakat asıl olan üretim artışının, çiftçilerin emeğinin hem kendilerine, hem de tüketiciye yansımasıdır. Fiyatların nasıl bir seyir izleyeceğini göreceğiz” dedi.

YIL İÇİNDE MÜDAHALE EDİLDİ

Dünyada besin fiyatlarındaki artış, koronavirüs pandemisiyle birlikte en yüksek düzeylerine ulaştı. Bu duruma bilhassa 2020’de ülkeler ortasında nakliyecilik meşakkatleri da eklenirken, ülkelerin stok tutma eğilimi de fiyatları artırdı. Mevcut periyotta de misal külfetler sürüyor. Yurt içinde ise üreticilerin girdi maliyetleri epey yüksek düzeylere ulaştı. Öteki yandan konut içi tüketim arttı. Türkiye’nin yurt dışından yaptığı tohum ve yağ olarak ithalatta gümrük vergileri gereksinim duyuldukça düşürüldü, sıfırlandı. Tarihinde birinci defa Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrükle ayçiçeği yağı ithalatı için yetki verildi. Döviz kurları nedeniyle ise ithalat da bu devirde değerliye geldi.

YARI YARIYA

Tarım ve Orman Bakanlığı raporuna nazaran, Türkiye’de ayçiçeği yağı tüketimi yıllık yaklaşık olarak 900 bin ton. Lakin ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı ise yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin ton oluyor. Ortaya çıkan bu açık ithalat ile karşılanmaya çalışılıyor. Bu nedenle Türkiye dünyada en büyük ithalatçı ülke pozisyonunda bulunuyor. 2020/21 pazarlama yılında ayçiçeği tarımı dünyada en fazla Rusya, Ukrayna, AB, Arjantin ve Çin’de yapıldı. Yeni dönemde dünyada ayçiçeği üretiminde yüzde 10 oranında bir artış bekleniyor.