Çocukların zorbalık riski artıyor: 3 bakanlık önlem alıyor

Türkiye genelinde çocukların yüzde 13,8’i akran zorbalığıyla karşılaşıyor. Artan risklere karşı Aile ve Sosyal Hizmetler, Millî Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları, 2025’te eğitim, danışmanlık ve dijital farkındalık programlarıyla mücadeleyi güçlendiriyor.

Akran zorbalığı artıyor

Çocukların sosyal, duygusal ve akademik gelişimini doğrudan etkileyen akran zorbalığı, Türkiye’de en sık karşılaşılan çocuk koruma sorunları arasında yer alıyor. Dijitalleşmenin hızlanmasıyla birlikte fiziksel ve sözlü zorbalığın yanı sıra siber zorbalık da yaygınlaştı. 2022 verilerine göre, çocukların yüzde 13,8’i ayda en az bir kez akran zorbalığına maruz kalıyor. Kız çocuklarında bu oran yüzde 14,2, erkek çocuklarında ise yüzde 13,4 olarak ölçüldü.

‘9 bin 504 çocuğa eğitimler veriliyor’

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 81 ilde Çocuk Hakları İl Çocuk Komiteleri tarafından düzenlenen 139 eğitimle toplam 9 bin 504 çocuğa ulaştı. Eğitimlerde akran zorbalığı, siber zorbalık, güvenli iletişim ve olumlu akran ilişkileri gibi konular işlendi.

Bakanlığın ebeveynlere yönelik “İlk Öğretmenim Ailem” mobil uygulaması ise 1 milyon 25 binden fazla kullanıcıya ulaştı. Uygulama, zorbalığın türleri, belirtileri ve çözüm yolları hakkında kapsamlı bilgiler sunuyor.

UNICEF iş birliğiyle yürütülen “Akran Zorbalığı Odaklı Psikososyal Destek ve Pozitif Ebeveynlik Programı” kapsamında 6–18 yaş gruplarına yönelik 8 oturumluk bir eğitim modeli geliştirildi. Program, çocuklarda farkındalık yaratmayı ve ebeveynlerin zorbalıkla baş etme becerilerini güçlendirmeyi hedefliyor.

Sağlık Bakanlığı’ndan çok yönlü hizmet

Sağlık Bakanlığı, Sağlıklı Hayat Merkezleri, Göç Sağlığı Merkezleri ve hastanelerdeki psikolog, sosyal çalışmacı ve çocuk gelişimcileriyle akran zorbalığına yönelik çok yönlü hizmet sunuyor.

2025’in ilk dokuz ayında, 5 bin 323 kişi akran zorbalığı nedeniyle başvuruda bulundu. Verilen danışmanlık hizmeti 14 bin 326’ya, düzenlenen eğitim sayısı ise 1,869 programla 107 bin 306 kişiye ulaştı. Bakanlığın uyguladığı EASE Programı, çocukların duygusal becerilerini geliştirmeye yönelik 7 haftalık grup çalışmalarıyla dikkat çekiyor.

MEB ile okullarda önleyici çalışmalar

Millî Eğitim Bakanlığı, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri üzerinden okullarda koruyucu-önleyici çalışmalar yürütüyor. 44 bin 129 rehberlik öğretmeni, risk analizi, duygusal farkındalık, iletişim becerileri ve zorbalıkla mücadele konularında etkinlikler düzenliyor.

2024–2025 eğitim yılında, 6 milyon 393 bin 853 öğrenciye ve 60 bin 605 öğretmene akran zorbalığı ve şiddetle mücadele eğitimleri verildi. Ayrıca 338 bin 590 veli bilgilendirme programlarına katıldı. Sosyal duygusal beceri programlarıyla 5,2 milyon öğrenci ve 39 bin öğretmen desteklendi; programlar öz farkındalık, öfke kontrolü, şiddetle başa çıkma, empati ve sağlıklı iletişim başlıklarını kapsıyor.

Siber zorbalığa karşı özel eğitim ve yayınlar

Millî Eğitim Bakanlığı, öğrencilerin dijital riskler konusunda bilinçlenmesi amacıyla siber zorbalık farkındalık programları hazırladı. “İkizlerin Hikâyesi” ve “Kahramanın Maceraları” gibi hikâye kitapları ilkokul düzeyindeki çocuklara dağıtılırken, öğretmen ve veliler için broşür, sunum ve rehberler yayımlandı.

Okullarda şiddetin önlenmesi genelgesi

2024’te yayımlanan “Okullarda Şiddetin Önlenmesi Genelgesi” ile öğrencilere öfke kontrolü, stres yönetimi, iletişim becerileri ve güvenli davranış modelleri aktarılıyor. Rehberlik servisleri, zorbalık yapan ve zorbalığa maruz kalan çocuklara ayrı psikoeğitim programları uyguluyor.

Görünürlük arttı, algı yükseldi

Çocukların zorbalık riski artıyor: 3 bakanlık önlem alıyor

Basında akran zorbalığına ilişkin haberlerin artması ve CİMER başvurularının çoğalması, konunun daha görünür hâle geldiğini gösteriyor. Yapılan analizler, haberlerin yarısının bilgilendirici içeriklerden oluştuğunu ve olayların yüzde 70’inin okul dışında meydana geldiğini ortaya koyuyor. Uzmanlar, artış algısının çoğu zaman aynı olayın farklı başlıklarla tekrar haberleştirilmesinden kaynaklandığını belirtiyor.

Süreklilik gerektiren mücadele

Uzmanlara göre akran zorbalığı, yalnızca bireysel değil toplumsal düzeyde sonuçları olan çok yönlü bir sorun. Aile, okul ve kurumlar arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi, erken müdahale modellerinin yaygınlaştırılması, veri temelli politika geliştirilmesi ve çocuk katılımı mekanizmalarının artırılması kritik önemde.

2025 boyunca yürütülen eğitimler, dijital uygulamalar ve psikososyal destek programları, çocuklar, aileler ve öğretmenler için güçlü bir koruma ağı oluşturuyor. Ancak uzmanlar, zorbalıkla mücadelenin uzun vadeli ve sürekli bir çaba gerektirdiğini vurguluyor.