ABD Yüksek Mahkemesi'nden Halkbank kararı
ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank’ın yaptırım davasında “dokunulmazlık” talebini ikinci kez reddetti. Böylece İran’a yönelik Amerikan yaptırımlarını delmekle suçlanan Halkbank hakkındaki ceza davasının New York’ta görülmesinin önü yeniden açıldı
ABD Yüksek Mahkemesi (Supreme Court), Halkbank’ın hakkındaki dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo suçlamalarından muaf tutulma talebini bir kez daha reddetti. Bu kararla birlikte, bankaya yönelik ceza davasının ABD’de görülmesinin önü yeniden açılmış oldu.
Yüksek Mahkeme, Halkbank’ın alt mahkeme kararına yaptığı itirazı reddederek, Manhattan’daki federal savcılık tarafından 2019’da açılan davanın devam etmesine onay verdi.
Mahkeme daha önce, 2023 yılında da benzer bir temyiz başvurusunu değerlendirip bankanın “egemen dokunulmazlık” savunmasını reddetmişti.
Bu kez de Halkbank’ın “common law (teamül hukuku) kapsamında dokunulmazlık” iddiası geçerli bulunmadı.
HALKBANK SUÇLAMALARI REDDEDİYOR
ABD federal savcıları, Halkbank’ı İran’a yönelik yaptırımları delmek için para transfer sistemleri ve paravan şirketler kullanmakla suçluyor.
Savcılara göre banka, İran, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden yürütülen karmaşık bir ağla, yaklaşık 20 milyar dolarlık kısıtlı fonu gizlice transfer etti.
İddianamede, Halkbank’ın İran’ın petrol gelirlerini altın ve nakit paraya çevirerek İran lehine kullandığı, ayrıca bu işlemleri meşrulaştırmak için sahte gıda sevkiyatları düzenlediği belirtiliyor.
Banka ise tüm suçlamaları reddediyor.
“EGEMEN DOKUNULMAZLIK” SAVUNMASI SONUÇSUZ KALDI
Halkbank, ABD mahkemelerinde yargılanamayacağını, çünkü bir Türk devlet kuruluşu olarak yabancı devlet dokunulmazlığı yasası (Foreign Sovereign Immunities Act) kapsamına girdiğini savunmuştu.
Ancak 2023’te Yüksek Mahkeme, bu savunmayı reddederek davayı alt mahkemeye geri göndermiş, teamül hukukuna (common law) göre dokunulmazlık olup olmadığının yeniden değerlendirilmesini istemişti.
Alt mahkeme geçen yıl bu savunmayı da geçersiz saymıştı.
ANKARA-WASHİNGTON HATTINDA GERİLİM
Dava, uzun süredir ABD-Türkiye ilişkilerinde bir gerilim noktası olarak görülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce Halkbank davasını “hukuksuz ve çirkin bir adım” olarak nitelendirmişti.
ABD Adalet Bakanlığı ise 6 Ağustos’ta Yüksek Mahkeme’ye sunduğu görüşte, “Teamül hukuku ilkeleri, yabancı devlet şirketlerini ceza davalarından korumaz” ifadesini kullandı.
HALKBANK DAVASI NE ANLAMA GELİYOR?
Karar, Halkbank’ın yargı bağışıklığına dayalı tüm savunma yollarını tükettiği anlamına geliyor.
Bu gelişmeyle birlikte Manhattan’daki federal savcılar, bankaya yönelik ceza davasını yürütmeye devam edecek.
Davada suçlu bulunması hâlinde Halkbank, ağır para cezaları ve uluslararası finansal kısıtlamalarla karşı karşıya kalabilir.
