2025 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi László Krasznahorkai kimdir?

İsveç Akademisi, 2025 Nobel Edebiyat Ödülü’nün Macar yazar László Krasznahorkai'ye verildiğini açıkladı. Absürdizm, grotesk öğeler ve varoluşsal temalarla örülü diliyle tanınan yazar, dünya edebiyatının en prestijli ödülüne “sanatın kıyamet atmosferi içinde bile varlığını sürdürebileceğini kanıtlayan vizyoner eserleri” sayesinde layık görüldü.

László Krasznahorkai kimdir?

1954 yılında Macaristan’ın Gyula kentinde doğan László Krasznahorkai, sosyal güvenlik uzmanı bir anne ve avukat bir babanın oğlu. Hukuk eğitimi aldıktan sonra bir yayınevinde çalışmaya başlayan Krasznahorkai edebiyat kariyerine, 31 yaşında yayımladığı ilk romanı ‘Sátántangó’ (Şeytan Tangosu) ile adım attı. Bu eser, kısa sürede çağdaş Avrupa edebiyatının dikkat çeken metinlerinden biri hâline geldi. Roman, 1994 yılında yönetmen Béla Tarr tarafından sinemaya uyarlandı. Yedi saatlik siyah-beyaz film, kült yapımlar arasında yer aldı ve yazarın sinema ile kurduğu yaratıcı ilişkiyi güçlendirdi. Béla Tarr’ın yönettiği beş filmin senaryosu da yine Krasznahorkai’ye ait.

Eserlerinin içeriği ne anlatıyor?

Susan Sontag’ın ‘kıyametin çağdaş ustası’ olarak tanımladığı Krasznahorkai, eserlerinde çoğunlukla kasvetli Orta Avrupa taşrasını, tanrısız bir evrende anlam arayan karakterleri ve çöküş halindeki toplulukları anlatıyor. Bu anlatım dili, onu Thomas Bernhard, Kafka ve Beckett gibi yazarlarla aynı edebî çizgiye yerleştiriyor. Akademi, yazarı “absürdizmin ve grotesk aşırılıkların hâkim olduğu, insanlık durumunu derinlemesine irdeleyen güçlü bir edebiyatçı” olarak nitelendirdi. Eserlerinin yalnızca birkaçı İngilizce’ye çevrilmiş olsa da eleştirmen James Wood, Krasznahorkai’nin kitaplarını “nadir bir para birimi gibi elden ele dolaşıyor” sözleriyle tanımlamıştı.

Nobel Edebiyat Ödülü’nde son yıllar

2024 Nobel Edebiyat Ödülü, Güney Koreli yazar Han Kang’a, “tarihi travmalarla yüzleşen ve insan yaşamının kırılganlığını açığa çıkaran yoğun şiirsel düzyazısı” nedeniyle verilmişti. 2006’da ise Türk yazar Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanarak bu ödülü alan ilk Türk olmuştu.