Zamlar gümbür gümbür geliyor

Kasım ayı zam yağmurlarıyla başladı. Doğalgaz, LPG ve alkolde ayın ilk günü zam dalgası yaşandı. Doğalgaza sanayi için yüzde 48,40, elektrik üretim santralları için yüzde 48,82 oranında zam yapıldı. Konutlarda ise tarife değişmedi. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’den (BOTAŞ) yapılan açıklamada "artan maliyetler" zamların gerekçesi olarak gösterildi.

BOTAŞ’ın internet sitesinde kasım ayına ilişkin tarife tablosu yayımlandı. Buna göre, BOTAŞ’ın konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatı mevcut tarifede olduğu gibi bin metreküp doğalgaz için bin 488 lira olarak belirlendi. Bu ay sanayi aboneleri için geçerli olacak tarife ekim ayındaki tarifeye göre bin metreküp doğalgaz için yüzde 48,40 artışla 3 bin 482 lira, elektrik üretim santrallerinin kullandığı bin metreküp doğalgaz için ise yüzde 46,82 artışla 4 bin lira oldu.

BOTAŞ’tan yapılan açıklamada, “Konutlarda kullanılan doğalgaz tarifesinde kasım ayında bir değişiklik yapılmamıştır. Artan maliyetlerden dolayı büyük sanayi ve ticari kuruluşları abone grubuna yüzde 48,40 ve elektrik üretim amaçlı kullanılan doğalgaz tarifesine yüzde 46,82 oranında artış yapılmıştır” denildi.
BOTAŞ ekim ayında da sanayide ve elektrik üretiminde kullanılan doğalgazda yüzde 15’lik artışa gitmiş konut tarifesinde ise yine değişiklik yapmamıştı.
Ancak sanayi ve elektrik santrallarına getirilen doğalgaz zammı tüketiciye artan elektrik faturaları şeklinde yansıyacak. Bunun yanı sıra elektrik ve doğalgazın girdi olduğu her türlü mal ve hizmeti fiyatlarında artış yaşanacak.

Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artış, enflasyon oranının çok üstünde yer alıyor. 2019 Ocak - 2021 Eylül döneminde Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜFE) artış oranı yüzde 43,4. Aynı dönemde doğalgazdaki fiyat artışı yüzde 67,5 ila 159 arasında oldu.

Zam haberinin ardından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu sosyal medya hesabından tepki gösterdi. Hisarcıklıoğlu, “Sanayide doğalgaza yapılan yüzde 48 zam üretim maliyetlerini ve enflasyonu artıracaktır” ifadelerini kullandı.

FATURAYA YANSIYACAK

Doğalgazda dışa bağımlı olan Türkiye, tükettiği enerjinin yüzde 26,6’sını doğalgazdan karşılıyor. Elektrik üretiminde ise doğalgazın yaklaşık 40’lık payı bulunuyor. Elektrik üretiminde kullanılan doğalgaz fiyatlarındaki artış ocak ayından bu yana yüzde 158’e ulaştı.

Enerji Ticaret Derneği Başkanı Burak Kuyan daha önce yaptığı bir açıklamada artan maliyetler nedeniyle önümüzdeki dönemde elektriğe yüzde 40-45 bandında zam yapılması gerektiğini söylemişti.

Yapılmayan zamların ilerde daha büyük sorunlara sebebiyet vereceğini söyleyen Kuyan “Yapılmayan zamlar, zamanında alınmayan önlemler ve halının altına süpürdüğümüz sorunlar ilerde daha büyük problemlerle karşımıza çıkıyor. Üretim şirketlerinde çok fazla sıkıntı yaratmasa da özellikle perakende şirketlerinde çok ciddi sıkıntılara sebebiyet verdi. Artan gaz ve ithal kömür maliyetleri iki kat yansıyor ve piyasadan alınıyor” ifadelerini kullanmıştı.

LPG’YE ZAM YÜKLENİYOR

Uluslararası piyasalarda fiyat artışı ve dolar kurundaki yükselişe bağlı olarak akaryakıta da üst üste zamlar gelmeye devam ediyor. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası’ndan (EPGİS) yapılan açıklamaya göre, bu kez de LPG’de bir fiyat artışı yaşandı. Bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere LPG’ye 49 kuruş zam geldi. İstanbul’da 6,10-6,18 liradan satılan otogaz fiyatı zam sonrasında 6,59-6,67 liraya yükseldi. Ankara’da 6,74, İzmir’de 6,53 liraya çıktı.

En son 20 Ekim’de 22 kuruş zamlanan LPG, ekim ayı boyunca 93 kuruş zamlanmıştı.

Akaryakıt fiyatlarında uygulanan Eşel Mobil sistemiyle petrol fiyatları, döviz kuru ve uluslararası ürün fiyatlarındaki artış sonucunda yurt içi pompa fiyatlarında meydana gelen yükselişler, ÖTV ayarlamasıyla tüketiciye zam olarak yansıtılmadan dengelenmeye çalışılıyordu. Ancak ÖTV eşel mobil sistemi kapsamında sıfırlandığı için zamlar doğrudan pompa fiyatına yansımaya başladı. Benzinin litresine de 26 Ekim’de 44 kuruş, 27 Ekim’de 28 kuruş zam gelmiş, daha sonra 28 Ekim’de dolar kurundaki geri çekilmeyle birlikte 25 kuruşluk indirim kararı alınmıştı. Benzinin litre fiyatı yaklaşık olarak İstanbul’da 8,43 TL, Ankara’da ve İzmir’de 8,53 TL seviyesinde bulunuyor. Motorinin pompa fiyatı 9-19 Ekim döneminde toplamda 87 kuruş zamlanmıştı.

İTHAL İÇKİNİN FİYATI ARTTI

Doğalgaz ve LPG’nin ardından içki fiyatlarına da zam geldi. Türkiye Tekel Bayiler Platformu Başkanı Özgür Aybaş, sosyal medya hesabından yeni zamları açıkladı. "Alkol zammı hayırlı olsun" diyen Aybaş, bira markalarına gelen zamlara dair bir liste paylaştı. Aybaş, "İthal ürünlerde zam geçişi diğer firmaların ithal ürünlerine de önümüzdeki günlerde zam geçişi bekleniyor. Umarım gelmez" ifadelerini kullandı.