Dolar/TL, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının kızışmasının
gelişen piyasa paralarına satış getirmesi ile Asya seansında sert
yükseldi. TL’nin seans içi Dolara karşı değer kaybı yüzde 15’i
aştıktan sonra kur gerilemeye başladı ve yeniden 5,80’li
seviyelerde dengelendi. Dolar/TL Asya’da 5,80’lerden işlem görüyor
ve TL’nin Dolar karşısındaki günlük değer kaybı da yüzde 1’in
altına inmiş durumda. Piyasayı takip eden analistler, TL’deki sert
harekete yol açacak herhangi bir yeni gelişme olmadığına dikkat
çekiyor. Bugün İngiltere’de resmi tatil nedeniyle piyasalar kapalı
olacak. Londra borsasında işlem yapılmadığı günlerde uluslararası
para piyasalarında da işlem hacimleri düşük seviyelerde
kalıyor.
Dolar/TL saat 07.10 itibarıyla 5.8030/5.8076'dan işlem görüyor.
Kurun söz konusu seviyelerdeki seyri devam ediyor.
‘FLASH CRASH’ NEDİR?
BBC Türkçe’nin haberine göre; Türk Lirası’nın Dolar karşısında
birkaç dakika içerisinde 60 kuruş değer kaybedip yine sadece birkaç
dakikada Asya piyasalarının açılışındaki seviyelerine gelmesi
piyasa terminolojisinde ‘Flash Crash’ (anlık çarpışma) olarak
adlandırılan fiyatlama hareketleriyle benzerlik gösteriyor.
‘Flash Crash’ ifadesi, bir varlığın fiyatlamasında
dalgalanmanın çok kısa süre içerisinde hızla artması anlamına
geliyor.
2010 yılında ABD’deki New York Borsası’nda benzer bir olay
yaşanmış ve New York Borsası’nın üç ana endeksi Dow Jones, S&P
500 ve Nasdaq saniyeler içinde yüzde 10 değer yitirmişti.
Ardından tüm endeksler yine hızla toparlanmıştı. 2010’da
yaşanan bu olay ‘Crash 2:45’ olarak kayda geçmişti. Satış dalgası
ABD Doğu yakası saati ile 14.32’de başlamış ve 14.45’te borsalar
normale dönmüştü.
Bu ani piyasa hareketlerine özellikle 2000’li yılların başından
bu yana giderek daha yaygın biçimde kullanılan piyasa
algoritmalarının yol açtığı belirtiliyor.
Piyasa algoritmalarının kısa süreli bir program hatası sonucu
herhangi bir varlıktaki ‘Al’, ‘Sat’ emirlerinde anormallik olduğunu
varsayması durumunda ani yüklü satış emirleri verebildiği
biliniyor.
Gelen bir yüklü satış emri, diğer algoritmaları da tetikliyor
ve söz konusu varlığın fiyatında ani bir çöküş yaşanabiliyor.
KIRILGANLIĞI ARTIRAN NEDENLER
Londra merkezli varlık yönetimi şirketinden gelişen piyasalar
stratejisti Tim Ash, TL’de yaşanan dalgalanmanın algoritma bazlı
bir ‘flash crash’ gibi gözüktüğünü ifade etti ve “Ancak TL’yi
kırılgan kılan başka nedenler de var. Arjantin’deki krizin bulaşma
riski, genel riskten kaçınma eğilimi, Merkez Bankası’nın politika
seçimlerinin piyasayı tedirgin etmesi gibi” dedi.