Anketten "pişmanlık" çıktı

31 Mart yerel seçimleri ve akabinde 23 Haziran’da yenilenen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde Cumhur ittifakının yaşadığı hezimet, AKP’nin kan kaybettiğini de gözler önüne serdi. İstanbul başta olmak üzere, AKP’de olan önemli pek çok il ve ilçedeki belediye başkanlık koltukları el değiştirdi. Ve bu durum, seçimin hemen akabinde erken seçim tartışmalarını da beraberinde getirdi. AKP’den kopan eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Gelecek Partisi’ni kurması ve eski Bakan Ali Babacan’ın AKP’den kopan önemli isimlerle yeni bir parti oluşumuna girişmesi, erken seçim ihtimalini daha da konuşulur hale getirdi. Yapılan 2020 anketlerinde de erken seçimin tartışılacağı gözler önüne serildi.

EYT, 3600 EK GÖSTERGE, BAŞ POLİS…

Peki bu anketlerde EYT’liler var mı? Atanamayan öğretmenler var mı? 3600 ek gösterge sorunu çözülmeyenler var mı? Baş polisler var mı? Yani bu anketlerde hangi çevreler var. 31 Mart ve 23 Haziran’daki seçimlerde sonuca etki eden EYT’lilere “Seçim kaybetme pahasına yok” denildi malumunuz. 3600 ek gösterge için sözler verildi tutulmadı. Baş polislerin sorunları bitmedi. Atanamayan öğretmenler, hala atanamamakta. Ekonomideki gidişat sıkıntılı. Asgari ücrete beklenen zam yapılmadı. EYT’liler ve diğer mağdurlar mevcut iktidardan umudu kesmiş, erken seçimi beklerken bu anketin kapsamı nedir merak konusu oldu.

İKTİDARA YAKIN MEDYA…

Öte yandan iktidara yakın gazetelerin büyük kısmının, ankette sadece Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili veriler açıkladığı görüldü. Oysa ankette “Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusu da vardı. Ve bu sorunun şıklarında henüz kurulmayan Ali Babacan’ın partisi doğal olarak yoktu. Bu soruya ankete katılanların yüzde 31,2’si AKP, yüzde 23,4’ü CHP, yüzde 14,1’i MHP, yüzde 8.0’ı HDP, yüzde 4,2’si İYİ Parti, yüzde 1,9’u Gelecek Partisi (Ahmet Davutoğlu), yüzde 0,8’i SP cevabını verdi. Yüzde 0,7 diğer partileri söylerken yüzde 15,7 gibi bir kararsız seçmenin olması dikkat çekti. Cati-Bilgisayar Destekli Telefon Görüşmesi yöntemiyle yapılan ankette yüzde 15,7 oranında kararsız olması, “İnsanlar kararını açıklamaktan çekiniyor” yorumuna neden oldu.

BABACAN OLSA, FARKLI MI OLURDU?

Anketteki bir diğer soru ise “Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan’ın yeni partiler kurarak siyasete devam etme kararı almaları, oy tercihlerinizde bir değişikliğe neden olur mu?” şeklindeydi. Bu soruya yüzde 81,2 oranında hayır cevabı verilirken yüzde 8,5 oranında “Evet” cevabı verildiği görüldü. Yüzde 10,3 oranında ise kararsız seçmen ortaya çıktı. “Hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna Gelecek Partisi’ne yüzde 1,9 oranında oy çıkarken yeni partilerle ilgili soruya yüzde 8,5 oranında “Evet” yanıtı verilmesi ve kararsız seçmenin yüzde 5,4 azalması “Ankette Ali Babacan ismi olsaydı, sonuç daha farklı olabilir miydi?” sorusunu akıllara getirdi.

ORC’NİN ANKETİ VE 24 HAZİRAN

Bu bilgiler ışığında ORC’nin aralık ayının sonunda yaptığı anketle 24 Haziran seçim sonuçlarını kıyaslayacak olursak AKP’nin oyu yüzde 11,4 düşmüş; CHP’nin oyu yüzde 0,8 artmış; MHP’nin oyu yüzde 3 artmış, HDP’nin oyu 3,7 düşmüş ve İYİ Parti’nin oyu 5,8 düşmüş görülüyor. AKP ve MHP ittifakının 24 Haziran milletvekili seçimlerinde yüzde 52.6 olan oy oranı; ORC’nin son anketine göre yüzde 45,3’e gerilemiş durumda. Millet ittifakının oy oranı ise yüzde 33.9’dan yüzde 29 seviyelerine düşüyor! Bu ankete göre belirleyici; oluşacak yeni ittifaklar ve kararsızların oy dağılımı olarak görülüyor.

DETAYLI İNCELENDİĞİNDE

24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise yüzde 52.6 gibi bir oy oranıyla seçimi ilk turda kazanmayı başaran Erdoğan’ın ORC’nin anketindeki isimlere karşı da üstünlüğünü koruduğu ortaya konulmuş. Erdoğan; Abdullah Gül ile yarışında yüzde 52,1; Kemal Kılıçdaroğlu ile yarışında yüzde 31,7; Akşener ile yarışında yüzde 50,2; İmamoğlu ile yarışında yüzde 50,9 oranında oy alıyor. Akşener ile yarışta yüzde 8, İmamoğlu ile yarışta yüzde 9,8 oranında; Gül ile yarışında 7,7; Kılıçdaroğlu ile yarışında yüzde 6,2 oranında kararsız seçmen olduğu göze çarpıyor. Kararsızların oy dağılımı Erdoğan’ın aleyhine işler ve ankete göre karşısına çıkacak en güçlü aday Meral Akşener olursa Erdoğan’ın ilk turu geçmemesi ihtimali söz konusu. Bu durumda seçim ikinci tura kalıyor ve Erdoğan’ın rakibi teke düşüyor. Bu da Erdoğan açısından seçimi riske sokuyor.

Yani iktidara yakın medyanın “Erdoğan, tüm rakiplerine fark attı” tarzı haberleri de anket detaylı ve 24 Haziran’a kıyasla irdelendiğinde aslında bu noktada havada kalmış durumda. O dönem 24 Haziran seçimleri sonuçlarına en yakın anketi yapan ORC’nin bu anketinde dikkat çeken kısmı ise İYİ Parti’nin oyları ankette bu denli erirken Akşener’in Cumhurbaşkanlığı adaylığında alacağı oyun yüzde 38 olarak ortaya konması. Ve bir de üstüne kararsızların yüzde 8 olması.

KARARSIZ SEÇMEN…

Evet, ORC’nin anketi böyle. Bir de MAK Araştırma Şirketi’nin “Yarın genel seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuyla gerçekleştirdiği anket sonuçlarına bakalım… Ankete katılanların yüzde 32,2’si yarın seçim olsan oyunu AKP’den yana kullanıyor. AKP’yi yüzde 21,1 ile CHP, yüzde 10,2 ile MHP takip ederken, MHP’nin hemen ardından yüzde 10,1 ile İYİ Parti geliyor. HDP’nin oy oranı ise yüzde 8,4 olarak görülüyor. Ankette dikkat çeken bir nokta ise kararsız seçmen. Ankette rengini belli etmek istemeyen seçmenin oranı yüzde 13 olarak görülüyor. ORC’nin anketi ile MAK’ın anketleri kıyaslandığında en büyük farklılık İYİ Parti’de görülüyor.

MAK’IN ANKETİNDE BAŞKANLIK SİSTEMİ

Yine MAK’ın anketinde dikkat çeken 2 soru daha var. Bu sorular başkanlık sistemiyle ilgili. Birinci soruda; “Anayasa değişikliği ile kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin oylandığı 16 Nisan 2017’de yapılan referandumda ‘Evet’ oyu mu? ‘Hayır’ oyu mu vermiştiniz?” diye soruluyor. Ve ankete katılanların yüzde 50’si “Evet” oyu verdiğini, yüzde 46’sı “Hayır” oyu verdiğini, yüzde 4’ü ise oy kullanmadığını söylüyor. Ve sonrasında aynı vatandaşlara, “16 Nisan 2017’de yapılan referandumla kabul edilip 24 Haziran 2018’de yapılan seçimle hayata geçirilen ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni başarılı buluyor musunuz?” sorusu yöneltiliyor ve ortaya çıkan sonuç şaşırtıcı. Bu soruya vatandaşların yüzde 37’si “Evet başarılı buluyorum”, yüzde 53’ü “Hayır, başarısız buluyorum”, yüzde 10’u “Kararsızım” cevabını veriyor ya da görüş belirtmiyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin devam edip etmemesiyle ilgili soruya verilen yanıtlar da benzer şekilde. Katılımcıların yüzde 37’si şu anki sistemin aynen devam etmesini istiyor. Yüzde 48’i ise eksikler giderilerek parlamenter sisteme geçilmesi taraftarı. Yüzde 7, revize edilmesi kaydıyla şu anki sistemin devam etmesini isterken yüzde 15 ise karsız ya da görüş belirtmiyor.

ORC’NİN ANKETİ İÇİN TIKLAYIN

MAK’IN ANKETİ İÇİN TIKLAYIN