1) Yüksek Seçim Kurulu,
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini
neden iptal etti?
YSK, AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin
iptali istemiyle yaptığı başvuruyu 7’ye karşı 4 oyla kabul etti.
YSK Başkanı Sadi Güven ve 3 üye, iptal isteminin reddi yönünde oy
kullandı, ancak azınlıkta kaldı. Yedi üye, sandık kurullarının
oluşumunun usulsüz olduğu ve seçimin sonucunu etkilediği, sayım
cetvellerinde hatalar olduğu gerekçesiyle iptal yönünde oy
kullandı.
2) AKP, hangi itirazlarda bulunmuştu?
AKP’nin üç valiz belge eşliğindeki 44 sayfalık olağanüstü
itiraz dilekçesinde, “5 binden fazla döküm cetvelinde mühür, 694
tanesinde imza, 214 tanesinde ise hiçbir yazı bulunmadığı, hükümlü,
kısıtlı, ölü 19 bin 350 kişiye oy kullandırıldığı, kısıtlı
seçmenler ve 5 bin 287 hükümlünün seçmen listesinde isimlerinin
bulunduğu, 300 binden fazla usulsüz oy olduğu, 62 bin sandık
başkanı ve memur üyenin yaklaşık 19 bininin kamu görevlisi
olmadığı” iddiaları yer alıyordu. AKP, KHK ile kamu hizmetinden
çıkarılan seçmenlerin oy kullanma hakkının bulunmadığını da öne
sürmüştü. YSK, sandık kurullarının oluşumu ile ilgili iddia dışında
diğer itirazları reddetti.
3) Sandık kurullarının oluşumu ile ilgili itiraz hangi
gerekçelere dayanıyordu?
AKP, sandık kurulları ile ilgili itirazını çok sayıda nedene
dayandırdı. AKP, 62 bin sandık kurulu başkanından 19 bininin kamu
görevlisi olmadığını öne sürdü. Mülki idarenin İstanbul’daki 134
bin 351 kamu görevlisinin ismini ilçelere bildirdiğini belirten
AKP, 62 bin 560 sandık görevlisinin tamamının bu isimler arasından
atanması zorunluluğu bulunduğunu savundu. 19 bin 742 kişinin kanuna
aykırı biçimde bu listelerin dışından atandığını, bunun da seçimi
sakatladığını öne sürdü. Kamu görevlisi yerine 298 Sayılı Kanun’un
31. maddesine göre bankalardan isim istendiğini belirten AKP, bu
kanun maddesinin 2017’de kaldırıldığını, olmayan bir maddeye göre
işlem yapılmasıyla tam kanunsuzluk halinin doğduğunu iddia etti.
AKP iddiaları arasında, “FETÖ’nün sandık kurullarında görev aldığı,
savcılıkların bu konuda soruşturma yürüttüğü, bazı sandık kurulu
başkanlarının kısıtlıların yerine oy kullandığı” da yer aldı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, YSK’nın incelemesi sürerken
başlattığı soruşturmada 43 kişinin FETÖ irtibatını tespit ettiği
Anadolu Ajansı tarafından haberleştirilmişti. AKP, bu iddiayı da
YSK gündemine taşıdı. AKP, ayrıca sandık kurulu başkanlarının isim
listesinin seçim öncesi usulsüz biçimde CHP’ye verildiğini de iddia
etti.
4) YSK, sandık kurulları konusunda daha önce benzer
kararlar verdi mi?
YSK’nın önceki kararları, aksi yöndeydi. YSK, 2018 seçiminden
önce Samsun Atakum İlçe Seçim Kurulu’nun görüş sorması üzerine,
sandık kurullarının öncelikle o yerleşim yerindeki kamu
görevlilerinden oluşması gerektiği, sayı yetersiz kalırsa, o
ilçedeki diğer kamu görevlilerinden yararlanılması, bu sayı da
yetersiz olursa seçim çevresinde görev yapan kamu görevlilerinden
oluşturulması gerektiği’ kararını bildirdi. YSK, Erzurum
Pasinler’le ilgili bir başka kararında ise sandık kurullarında kamu
görevlisi sayısının yetersiz olması durumunda il ve ilçe seçim
kurullarının uygun bulduğu isimlere bu görevi verebileceğini
iletti. YSK, usulsüz üye atanması durumunda ise bu kişilerin seçim
sonuçlarına nasıl etki ettiklerinin somut olarak belirlenmesi
gerektiğini bildirdi. YSK, 31 Mart seçiminden
sonra da İYİ Parti’nin Bursa Mustafakemalpaşa’da 1009, 1082, 1086,
1093 ve 1182 numaralı sandıklarda görevli olan sandık kurulu
başkanlarının aynı zamanda Mustafakemalpaşa belediyesinde görevli
olduğu gerekçesiyle yaptığı itiraz başvurusunu reddetmişti.
Kararda, “Kurulumuz tarafından yapılan değerlendirme neticesinde;
Sandık kurullarının teşkiline ilişkin itirazların Yüksek Seçim
Kurulunun 13/12/2018 tarih ve 2018/1105 sayılı kararı ile kabul
edilen Seçim Takvimine göre 2 Mart 2019 tarihinde kesin olarak
karara bağlanması nedeniyle tam kanunsuzluk iddiasına ilişkin
talebin reddine karar verilmiştir” denilmişti. YSK’nın, bu nedenle
İstanbul için de “süresinde itiraz edilmedi” kararı vermesi
bekleniyordu.
5) YSK’nın bu kararına karşı Millet İttifakı’nın itiraz
hakkı var mı?
Hayır. Anayasa uyarınca YSK’nın kararları kesin nitelikte.
6) Yenileme seçimi ne zaman yapılacak?
YSK’nın iptal ettiği seçimlerin 60 günlük aranın ardından ilk
pazar günü yapılması gerekiyor. YSK’nın bu süreyi kısaltma hakkı
bulunuyor. YSK, İstanbul için süreyi daha kısa tuttu ve 23
Haziran’ı “tekrar seçim” tarihi olarak belirledi.
7) Tekrar edilecek seçimde aynı adaylar mı
yarışacak?
Ölüm ya da adaylıktan istifa söz konusu olmazsa İstanbul
Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminde yine aynı isimler
yarışacak. YSK, yeni bir aday belirleme süresi tanımayacak.
Adaylıktan istifa halinde ise o partiye yeni bir aday belirleme
hakkı tanınabilecek.
8) AKP’nin önde olduğu ilçe belediye başkanlıkları ve
Belediye Meclisi seçimleri de yenilenecek mi?
Hayır. YSK, sadece İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
seçimini iptal etti. İlçe belediye başkanlıkları ya da belediye
meclisi seçimi konusunda bir iptal kararı verilmedi. YSK,
ilçelerden sadece Maltepe ve Büyükçekmece için yapılan iptal
istemlerini karara bağlayacak. Bu kararın yarın (7 Mayıs 2019 Salı)
açıklanması bekleniyor. Olası bir iptal halinde sadece bu ilçelerle
sınırlı olarak ilçe belediye başkanlığı seçimi yinelenecek. Bu
nedenle seçmen diğer ilçelerde sadece İstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanlığı için oy kullanacak ve zarfa tek pusula koyarak oyunu
verecek.
9) CHP’li Ekrem İmamoğlu’nun mazbatası ne
olacak?
YSK, iptal kararıyla birlikte İmamoğlu’nun mazbatasının da
iptaline hükmetti. İmamoğlu’nun yerine İçişleri Bakanlığı
tarafından Belediye Meclisi’nden bir isme yetki verilecek ve
Büyükşehir Belediyesi 23 Haziran’a kadar bu isim tarafından
yönetilecek.
10) Sandık kurulları ve seçmen listeleri yeniden mi
oluşturulacak?
İstanbul İl Seçim Kurulu ile ilçe seçim kurullarının YSK’nın
kararındaki uyarılar doğrultusunda sandık kurullarını yeniden
oluşturması gerekecek. Seçmen listeleri ise yeniden askıya
çıkmayacak. YSK'nın AKP'nin itirazları doğrultusunda belirlediği
kısıtlı ve hükümlü olduğu anlaşılan seçmenler listeden
düşürülecek.